Zaintza komunitarioa garrantzia handikoa da adineko ahul eta mendeko pertsonentzako zaintza integraleko estrategietarako e. Zaintza komunitarioa beste zaintza mota batzuekin osagarria da (familia edo heziketa, adibidez), eta pertsonen arteko harremanak indartzera bideratuta dago, zaintza ez-espezializatuen premia-testuinguruan.
Zer dira zainketa komunitarioak?
NEXT CARE proiektuak egindako jardunbide egokien mapaketan, zainketa komunitarioa definitzen laguntzen duten zenbait ezaugarri identifika daitezke. Lehenik eta behin, tokiko prozesuak dira, hau da, testuinguru geografiko mugatuetan gertatzen direnak (auzoak, herriak, eskualdeak…). Bigarrenik, komunitateetatik (behetik gora) zein sektore publikotik (goitik behera) abiatzen diren ekimenak dira. Hirugarrenik, adineko pertsonen bizi-kalitatea hobetzera bideratutako ekimenak dira borondatezko parte-hartzeari edo beste adineko batzuen ordainsari sinbolikoarekin, eta zaintzaren belaunaldi arteko estrategien esparruan kontuan hartu beharreko gai garrantzitsua da hori. Laugarrenik, zaintzaren dimentsio “ukiezina” garatzen duten esperientziak dira, komunitatearen barruan gizarte-loturak indartzea helburu dutenak, gizarte-partaidetzan eta enpatian oinarrituta. Bosgarrenik, zainketa komunitarioaren elementu nabarmen bat “azpiegiturak” izateko eta indartzeko premiari dagokio, hau da, gizarte-harremanak indartzeko eta pertsonen arteko loturak garatzeko euskarri diren espazio fisikoak eta kulturalak (liburutegiak, adibidez) edo espazio teknologikoak (datu soziosanitarioak partekatzeko plataformak) izatea eta indartzea. Azkenik, zaintza komunitarioak monitorizazio eta ebaluazio ekimenak bultzatzen ditu (nahi ez den bakardadearena, gizarte-zaurgarritasuna, etab.), eta horiek funtsezko betekizunak dira komunitatean modu pertsonalizatuan esku hartu ahal izateko.
Zaintza komunitarioaren oztopoak
Zaintza komunitarioak zaintza ez espezializatua sustatzen du, laguntza-sarea, pertsonen arteko harremanak, gizarte-konfiantza eta enpatia, baina gainditu beharreko erronkei ere aurre egin behar die. Lehenik eta behin, laguntza-sareetan parte hartzeko denbora eta baliabide eza; beraz, zaintza komunitarioko boluntarioak integratzea muga garrantzitsua da. Bigarrenik, independentzia eta autonomia sozialki errotuta dauden balioak dira, eta, beraz, beste pertsona batzuen laguntza jasotzea (familiatik kanpo) ez da agerikoa eta erresistentziak sortzen ditu. Hirugarrenik, informazio-sistemen ahuleziak eta zenbait muga juridikok datu pertsonaletarako sarbidea mugatzen dute, laguntza eta zaintza ez-espezializatua behar duten pertsonen jarraipena eta ebaluazioa egiteko. Laugarrenik, Erkidegoko proiektuen finantzaketa mugatua da, bai baliabide kopuruari dagokionez, bai horien iraupenari dagokionez (normalean, urtebete), hau muga bat da, kontuan hartuta konfiantza sozialeko harremanek eta laguntza-sareek denbora irmotasuna eskatzen dutela, adineko pertsona ahulak direnean eta laguntza behar dutenean sendotzeko.
NEXT CARE proiektuarekin ikasitakoa
- ikasgaia: Belaunaldiartekotasuna. Gazteen inplikazioa funtsezkoa da zaintza komunitarioa garatzeko. Esperientziak iradokitzen du beharrezkoa dela zaintza-jarduerak gazteek eskuratutako gaitasunekin konektatzea, tokiko erakundeekin eta ikaskuntza profesionaleko ibilbideekin lotuz.
- ikasgaia: Parte-hartze soziala. Boluntarioen parte-hartzea funtsezkoa da zaintza komunitariorako. Esperientziak adierazten du beharrezkoa dela parte hartzeko moduak berritzea, mobilizazio eta sentsibilizazio kanpainak sortzea, eta boluntarioak inplikatzeko estrategia berriak sortzea.
- ikasgaia: Informazioa eta ezagutza. Laguntza behar duten pertsona ahulei buruzko informazioa eta ezagutza funtsezkoak dira zaintza komunitariorako. Esperientziak erakusten du gizarte-hauskortasunaren egoerari buruzko ezagutza, haien beharretara egokitutako esku-hartze planen diseinua eta egoera indibidualen eta pertsonalen jarraipena funtsezko elementuak direla zainketa komunitarioaren arrakastarako.
- ikasgaia: Baliabideak eta behin-behinekotasuna. Baliabide nahikoak eta horiek epe luzera eskuratzeko aukera izatea da zainketa komunitarioa sustatzeko oinarri nagusietako bat. Hala, baliabide komunitarioak eta zaintza komunitarioaren jasangarritasunerako baliabide publikoak (administrazioak) batu behar dira, baina baliabide horiek konstanteak eta epe luzekoak izan behar dute emaitza aipagarriak lortzeko.
- ikasgaia: Eraginaren ebaluazioa. Gizarte-eraginaren ebaluazioak adierazten du ahalik eta zehatzen identifikatu behar dela zainketa komunitarioak, beste zaintza mota batzuekin batera (familiakoak, merkatukoak eta instituzionalak), zer neurritan hobetzen duen adineko pertsona ahulekin bizi-kalitatea, eta zer neurritan errazten duen haien gizarteratzea. Ez dago zaintza komunitarioaren inpaktua ebaluatzeko metodologia estandarizaturik, eta hori erronka bat da honen garapenerako.